donderdag 6 februari 2014

Letterlijk

Wij zijn hier thuis van de #taalspelletjes en de #woordgrapjes.
Als dochter van een journalist is #taal mij met de paplepel ingegoten. Het was belangrijk en dat is het nog steeds.... en taal is vooral leuk. Spelen met taal is iets wat ik graag doe. En mijn levensgezel is er gelukkig ook van. De woordgrapjes vliegen hier dan ook dagelijks in het rond. En uitdrukkingen en gezegden worden met grote regelmaat gebruikt. Rijmen en dichten doen we zonder ons hemd op te lichten.
Nu is het zo dat mensen met #autisme/ #asperger de taal vaak letterlijk nemen, wat hier nog wel eens tot grote consternaties leidt. De opmerking "Jij hebt echter boter op je hoofd" resulteert er bijvoorbeeld in dat mijn zoon met zijn hand over zijn hoofd strijkt om vervolgens op te vragen "Waar dan? .... Ik voel het helemaal niet zitten."

Het was mij, toen mijn zoon nog klein was, al vaker opgevallen dat hij sommige van mijn woordgrapjes niet begreep, maar voordat hij de diagnose van Asperger had, stond ik er niet bij stil dat dit nauwelijks zou gaan veranderen. Praktisch elk woordgrapje moet uitgelegd worden, waarbij we dan ook zoveel mogelijk context aan hem mee proberen te geven en bijpassende situaties voor hem proberen te schetsen, in de hoop dat hij het onthoudt en er in een andere situatie iets mee kan of er in ieder geval "normaal" op reageert.

Vorige week hadden we voor het eerst sinds tijden witlof op het menu. Mijn partner houdt daar niet van, dus die maakte de opmerking: "Lief, ik ben natuurlijk vol lof over jouw lof, maar jou komt alle lof toe, dat is een be-lof-te"
Ik zag mijn zoon verbouwereerd kijken, maar hij zei niets.... pas toen ik hem op bed gingen leggen kwam de vraag: "Wat is lof nou eigenlijk?"
"Weet je nog dat sommige woorden een dubbele betekenis hebben? Nou, lof is dus een korte naam voor witlof, maar je kunt ook iemand de eer van iets geven, maar dat kun je ook lof noemen. Van "loven".
"Uhuuuuuh" doet hij dan op zijn eigen manier.... en dan weten wij dat het kwartje gevallen is. Wat dat betreft is het wel fijn dat hij een hoog IQ heeft, want het krijgt allemaal een plekje en wordt zorgvuldig opgeslagen in de grote puzzel die "woordgrapjes" heet.

Soms probeert hij zelf te achterhalen hoe het nu zit met een bepaalde uitdrukking. Alles moet namelijk logisch zijn voor mijn zoon. Laatst regende het bijvoorbeeld heel hard. Ik keek naar buiten en zei "Jeetje, het regent echt pijpenstelen". Vervolgens gaat mijn zoon naar buiten kijken en na enige tijd van observatie van de regen concludeert hij: "Ja mam... de regen lijkt vandaag inderdaad op de pijpenstelen die we wel eens vinden in de duinen..."
Zo had ik het nog nooit bekeken, maar ik vond het wel een goede vergelijking.
Uit nieuwsgierigheid toch maar eens even opgezocht op Google:
http://www.geschiedenisbeleven.nl/Taal_en_Teken/Uitdrukkingen/121-Het_regent_pijpenstelen/
(Dat hij dus wel gelijk heeft!).

Regelmatig wordt er nog wel gecheckt of hij zijn puzzelstukje van de taal op de juiste manier heeft opgeborgen. "Mam, bedoelen ze nou dit of dat?"

Pas heeft hij overigens zelf een woordspeling bedacht. Mijn levensgezel, die behebt is met ADHD kan nogal eens een stroom van woorden over iemand uitstrooien, wat natuurlijk nogal eens botst met mijn zoon. Iemand met Asperger zit namelijk echt niet te wachten op een stroom van woorden. Kom tot de kern, dan weet hij het wel. Ga je er een soep van maken, dan zal hij zal hij de kern van je verhaal er niet uit op kunnen maken.

Op school had mijn zoon de uitdrukking "Hij praat honderduit" geleerd.
Nadat mijn partner klaar was met zijn betoog kwam mijn zoon tot de volgende conclusie:
"Jij praat niet honderd, maar wel tweehonderd uit!"
Zo, die zit.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten